Przestrzeń objawienia - Alastair Reynolds - recenzja

Na wstępie muszę przyznać, że tom otwierający sztandarowy cykl pióra Alastaira Reynoldsa bardzo długo był dla mnie swoistym literackim wyrzutem sumienia. Ot, po prostu pewnego dnia mając ochotę na przeczytania jakiejś space opery „łyknąłem” nowelki opublikowane w zbiorze Diamentowe psy. Turkusowe dni, przy innej okazji z niemałą satysfakcją przeczytałem Prefekta, lecz od Przestrzeni objawienia odbijałem się kilkakrotnie. Czasem ze względu na natłok recenzenckich obowiązków, czasem ze względu na trudności z wczuciem się w klimat, dość powiedzieć, że lekturę tej powieści rozpoczynałem kilkakrotnie, zwykle przerywając po kilkudziesięciu stronach. Kiedy wreszcie udało mi się zapoznać z całością muszę otwarcie przyznać, iż trochę żałuję, że stało się to tak późno. Jest to bowiem powieść na naprawdę wysokim poziomie, pomysłowa i przemyślana.

Zaczyna się dość klasycznie: kosmiczna ekspedycja naukowa, badania wymarłych cywilizacji, gwiezdne statki i walka o wpływy. Wizja Walijczyka jest jednak bardzo bogata, złożona, nie pozwala streścić zasadniczych zrębów świata przedstawionego w kilku słowach. W związku z tym czytelnik poznaje uniwersum bardzo powoli, będąc konsekwentnie wprowadzanym w jego niuanse praktycznie do samego końca powieści. Warto mieć w tym miejscu na uwadze, że tom otwierający spaceoperowy cykl Reynoldsa zawiera jedynie drobny fragment monumentalnego obrazu galaktyki sukcesywnie uzupełnianego w kolejnych powieściach i opowiadaniach. Niemniej jednak wszyscy miłośnicy kosmicznej fantastyki powinni być ukontentowani.

Walijczykowi udała się także inna trudna sztuka: choć ludzkość przyszłości znacznie odbiega od tego, co obecnie rozumiemy pod tym terminem, choć jego bohaterowie są zasadniczo różni od nas – i jest to w powieści wyraźnie oddane – wciąż pozostają „czytelni”, możliwi do zrozumienia, przynajmniej w stopniu pozwalającym uzasadnić podejmowane przez nich działania. Być może ciężko utożsamiać się z Sylveste’m, Khouri czy Volyovą, jednak nie zmienia to faktu, że są to kreacje wyraziste, wewnętrznie spójne i zapadające w pamięć. To, w połączeniu ze złożoną, misternie konstruowaną fabułą i dość wyważonym tempem narracji powoduje, że Przestrzeń objawienia choć nie należy to lektur z gatunku „lekkich, łatwych i przyjemnych”, potrafi przykuć uwagę na długie godziny.

Z drugiej strony muszę też uczciwie przyznać, że próżno oczekiwać po tej powieści jakiś specjalnych fajerwerków. Reynolds to autor, któremu trudno zarzucić efekciarstwo i w sumie wychodzi mu to na dobre. Przestrzeń objawienia adresowana jest bowiem do jasno sprecyzowanego typu czytelnika: doceniającego monumentalny pomysł, precyzyjne wykonanie, przedkładającego intrygujący świat i nieoczywistą fabułę nad akcję, lubiącego fantastykę sięgającą po naukowe koncepcje i terminy. Ci, którzy w czytanej przez siebie literaturze szukają powyższego, będą zachwyceni. Pozostałym sugeruję na pierwsze podejście do prozy Walijczyka raczej nowelki lub opowiadania. Mnie Przestrzeń objawienia przekonała i choć nie jest to proza, którą miałbym ochotę czytać bez przerwy, niewątpliwie do tego uniwersum za jakiś czas wrócę. 

5/6